Ensemble

Waarom dingen aan de muur hangen, als de muur zelf een zoveel uitdagender medium is?

Veel van Matta-Clark’s vroege werken zijn performances in de strikte zin van het woord, al zijn de meeste wel gerelateerd aan architectuur. Tree Dance, Garbage Wall en Fresh Kill zijn hier voorbeelden van. Clockshower (1973) was een van zijn meest gewaagde optredens. Hangend aan de enorme wijzerplaat van een klokkentoren, hoog boven de straten van New York, wast en scheert hij zich en poetst zijn tanden. Ook in de latere jaren van zijn korte carrière blijft Matta-Clark performances doen. Window Blow Out (1976) was als ‘actie’ niet minder dan een vandalenstreek: met een luchtkarabijn schoot hij alle ramen stuk van een gebouw waar de architectuurtentoonstelling ‘Idea as Model’ doorging. Dat was meteen zijn bijdrage. Het werk werd snel verwijderd maar Matta-Clark had zijn statement kunnen maken: Architecten zagen volgens hem vervallen gebouwen enkel als objecten die konden afgebroken worden om er nieuwe te zetten die dan op hun beurt zouden vervallen en gingen voorbij aan wat de bewoners van een stad nodig hadden. Naast deze performances in strikte zin, beschouwt Matta-Clark ook het maken van zijn cuttings als performances. Zelf zegt hij het zo: ‘Het werk en het proces zijn innig met elkaar verbonden als een vorm van theater waarin zowel het werkproces en de structurele veranderingen aan en in het gebouw, de performance zijn (...). een voortdurende act voor de voorbijgangers, net als de bouwplaats een scène is voor bedrijvige voorbijgaande voetgangers’. Matta-Clark staat er ook om bekend een waaghals te zijn geweest en het fysieke, gevaarlijke van zijn werk met kettingzagen en slijpschijven was deel van zijn aura. Hem aan het werk zien was het vaak een hachelijk spektakel. Daarover zegt hij in zijn zelfinterview: ‘Het eerste wat je opvalt, is dat er geweld is gepleegd. Dan krijgt het geweld een visueel karakter en hopelijk komt er dan een gevoel van verhoogd bewustzijn (...) Ik hoop dat de dynamiek van de actie als een alternatief vocabularium kan worden gezien, waarmee het statische en inerte van het gebouw en zijn omgeving kan worden onderzocht.’

”Het werk en het proces zijn innig met elkaar verbonden als een vorm van theater waarin zowel het werkproces en de structurele veranderingen aan en in het gebouw, de performance zijn (...) een voortdurende act voor de voorbijgangers, net als de bouwplaats een scène is voor bedrijvige voorbijgaande voetgangers”. (Gordon Matta-Clark)